3″ Çözünürlüklü Türkiye Sayısal Yükseklik Modeli: TSYM3
Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Harita Mühendisliği Bölümünde yürütülen 106Y130 nolu Yerel Yükseklik Bilgileriyle Desteklenmiş SRTM Verileri Kullanılarak Türkiye için 3″x3″ Çözünürlüklü Sayısal Yükseklik Modelinin Oluşturulması adlı TUBİTAK projesinin resmi web sitesidir. Proje kapsamında, SRTM veri boşlukları 1:25 000 ölçekli Topografik Haritalar ve enterpolasyon tekniği ile doldurularak 3″ çözünürlüklü Türkiye Yükseklik Modeli elde edilmiştir.
PROJE ÖZETİ
Bu proje ile, Türkiye için 3”×3” çözünürlüklü eksiksiz bir sayısal yükseklik modelinin oluşturulması amaçlanmıştır. Türkiye Sayısal Yükseklik Modeli-3 (TSYM3) adıyla anılan bu model, 1:25 000 ölçekli topoğrafik haritalardan sayısallaştırılan ve enterpolasyon tekniği ile üretilen yüksekliklerle desteklenmiş SRTM (Shuttle Radar Topography Mission) verilerine dayanmaktadır. TSYM3, kuzey-güney ve doğu-batı yönünde ~90×90 m aralıklı yaklaşık 150 milyon grid noktasına karşılık gelen yükseklik değerlerini içermektedir. Ortalama deniz seviyesine göre tanımlı yüksekliklerin %90 güven seviyesindeki hatası, 9 m’nin altındadır. Hata dağılımı büyük ölçüde arazinin topoğrafik yapısıyla ilişkilidir. Noktasal hata değerleri dağlık kesimlerde 20-25 m’ye çıkmakta, düz yerlerde ise 3-5 m seviyesine düşmektedir.
SRTM, yeryüzünün topoğrafik haritasının çıkarılması amacıyla NASA tarafından yürütülen uluslararası bir projedir. Şubat 2000’de 10 günlük yörünge uçuşu gerçekleştiren uzay mekiği Endeavour, 60° kuzey ve güney enlemleri arasındaki kara parçalarının yapay açıklıklı radar (SAR) görüntülerini toplamıştır. İki algılıyıcı ile tek geçişli InSAR tekniğinin kullanıldığı bu yöntemle, yeryüzünün toplam kara parçalarının %80’inin sayısal yükseklik modeli üretilmiştir. Global olarak elde edilen 3”×3” çözünürlüklü model (SRTM3), internet üzerinden ücretsiz olarak yayımlanmaktadır.
Radar sinyallerinin alınması sırasında meydana gelen saçılma, yansıma ve gölgelenme gibi olaylar, SYM’lerde kısmi veri boşluklarının oluşmasına neden olmuştur. Doğal arazi detayının silinmesine yol açan bu boşluklar SYM’nin kullanımını kısıtlar. Türkiye’deki SRTM verilerinde belirlenen böylesi boşlukların büyük çoğunluğu Harita Genel Komutanlığı’nca üretilen 1:25 000 ölçekli standart topoğrafik haritalardan doldurulmuştur. 350 paftadan yükseklik eğrilerinin sayısallaştırılması yoluyla elde edilen sayısal yükseklik modelleri, boşukların belirgin bir şekilde yığıldığı yerlerde kullanılmıştır. Geriye kalan dağınık karakterli boşluklar enterpolasyon yardımıyla doldurulmuştur. Yüzey enterpolasyonu tüm Türkiye’de gezdirilen 90”×90” genişliğindeki bir pencere üzerinde uygulanmıştır. Gerek 1:25 000 ölçekli haritalardan sayısallaştırılan, gerekse enterpolasyon yüzeyi yardımıyla hesaplanan yükseklikler ilgili hgt dosyalarındaki yerlerine yazılmış ve bu yolla Türkiye için eksiksiz bir model oluşturulmuştur.
TSYM3 başta coğrafi bilgi sistemi uygulamaları olmak üzere farklı disiplinlerdeki kullanıcıların yararlanabileceği ulusal bir altlıktır. Proje için hazırlanan web sayfası üzerinden ilgilenen kullanıcılara ücretsiz olarak sunulmaktadır.
Türkiye Sayısal Yükseklik Modeli 3
Veriler
- TSYM3 versiyon 1: Türkiye’yi kısmen ya da tamamen içeren hgt dosyalarının (1° × 1° lik bölgeyi kapsayan paftalar) tamamında bulunan boşluklar enterpolasyon yoluyla doldurulmuştur.
- TSYM3 versiyon 2: Türkiye’yi kısmen ya da tamamen kapsayan hgt dosyaları (1° × 1° lik bölgeyi kapsayan paftalar) incelenerek büyük boşluklar 1:25 000 ölçekli topografik haritalardan yararlanılarak, geri kalan boşluklar ise proje kapsamında geliştirilen enterpolasyon yazılımı ile doldurulmuştur.
- Yada, Tüm Avrupa, Asya Yükseklik verisini bu linkten indirebilirsiniz.
- Ek Bilgi:
- Hgt dosyasında ~1.5 milyon yükseklik verisi içeren nokta mevcuttur.
- İndirdiğiniz Hgt dosyalarını Emlakcad ile görüntüleyebilirsiniz.
- Görüntülediğiniz Noktaları Xyz formatında kaydedebilirsiniz.
